Web Rečnik
Često smo u prilici da se susrećemo sa određenim rečima čije nam značenje nije dovoljno poznato. Stoga, evo malog doprinosa i na tom planu. Predstavljamo vam mali web rečnik reči koje se često pominu na internetu.
- AC adapter Mrežni ispravljač. Daje istosmerni napon na izlazu.
- Access point Pristupna tačka bežične mreže na internet. Komunikacija se ostvaruje po CSMA/CA principu, odnosno analogni signal se moduliše od strane digitalnog kako bi se ostvario radio-prenos. Koriste se frekvencije od 2.4GHz i 5Ghz, male snage ispod 100 mW.
- Account Mrežno ime korisnika, identitet korisnika (zaštićen lozinkom)
- Adress Svaka web stranica na Internetu ima jedinstvenu adresu URL = Uniformed Resoure Locator.
- ADSL ADSL = Asymmetric Digital Subscriber Line. Standard koji deli postojeći telefonski signal u dva, jedan za podatke, a drugi za glas. Omogućuje prenos podataka brzinama do 8,448 Mbps.
- ASCII ASCII = American Standard Code for Information Interchange. Američki standardni set znakova. Svakom znaku/karakteru se dodeljuje šetobitni, sedmobitni ili osmobitni kod, zavisno od željenog opsega ASCII.
- Attachment Datoteka koja se prilaže poruci elektroničke pošte. Backbone Okosnica kompjuterske mreže na koju se priključuju delovi mreže; visokopropusna linija ili serija spojenih linija
- Backup; Back-up (Bekap) Rezervni snimak podataka. Omogućava korisniku restauraciju važnih podataka u slučaju da budu uništeni (izmena, kvar, virusi i sl.). Razlikuje se full backup (periodično arhiviranje svih podataka), diferencijalni backup (arhiviranje datoteka različitih u odnosu na prethodni backup) i inkrementni bakup (samo kad je datoteka izmenjena).
- Bandwitdh Širina pojasa (širina frekvencijskog pojasa). Količina informacija koja prolazi kroz jedan kanal u bilo kom trenutku.
- Bit (Binary DigIT) najmanja jedinica računarske datoteke, 1 ili 0. Baud Jedinica za merenje brzine modema; broj koji označava koliko puta u sekundi noseći signal prenese vrednost (npr. modem od 1200 bps je modem od 300 bauda jer prenosi 4 bita po baudu (4*300=1200). Bps Bitova u sekundi. Brzina kojom se meri prenos datoteka.
- Browser - Pretraživač. Program koji omogućava pregledavanje hipertekstualnih dokumenata na internetu. Primeri su: Firefox, Google Chrome, Opera, IE...itd.
- BSS BSS = Basic Service Set. Deo bežična mreže (osnovna ćelija; AP i klijenti vezani na njega).
- Bug Kvar, pogreška ili „buba“. Bilo koji mehanički, elektronski ili programski problem koji ometa normalno odvijanje rada na računaru.
- Byte Byte (bajt) = jedinica datoteke. Osam bitova, npr: 01101010.
- Chat „Brbljanje“; razmena poruka u stvarnom vremenu između dva ili više korisnika na internetu.
- CGI CGI = Common Gateway Interface. Pravila koje moraju poštovati CGI programi na poslužitelju, a mogu biti pisani u bilo kojem programskom jeziku. Client Klijent. U odnosu klijent ⇔ server, klijent je računar koji otvara programe ili aplikacije sa servera ili preuzima s njega datoteke. Device Uređaj, deo računara (npr. hard disk, monitor, tastatura... itd.).
- Cookie Kolačić ili kukica. Mali program ili deo programa koji poslužitelj prenosi na klijenta i kod sledećih kontakta poslužitelj-klijent ga učitava kako bi saznao podate o broju poseta web stranici, ali i druge podatke o klijentu.
- DHCP DHCP = Dynamic Host Configuration Protocol. Protokol za dinamičko konfigurisanje računara; sistem za dinamičko dodeljivanje
- TCP/IP veza klijentskim računarlima.
- Dialer Program koji preusmerava telefonsku vezu s lokalnog pružaoca usluga (provajdera) na međunarodne modemske ulaze. Posledica delovanja ovih programa je visoki telefonski račun.
- Dial-up connection Telefonski pristup internetu u kojem se veza s ISP = Internet Service Provider ostvaruje putem telefonske veze i modema. DNS
- DNS = Domain Name Server. Računar povezan na Internet koji tekstualno ime/adresu (kompjutera i domene) transformiše u pripadajuću numeričku IP adresu.
- Download Prenos podataka sa servera do klijenta. Encryption Kodiranje (šifriranje) poruke kako bi se pri prenosu podaci zašitili od neovlašćenog pristupa. Ethernet Tip fiksne/kablovske kompjuterske mreže koja teorijski dozvoljava brzine od 10 Mb, 100 Mb ili 1 Gb u sekundi.
- Extension Ekstenzija. Tri ili četiri dodatna znaka na kraju datoteke, iza tačke, koji bliže označavaju vrstu dokumenta (npr. .doc označava word dokument, .html hipertekst itd).
- FDDI FDDI = Fiber Distributed Data Interface. Standard za prenos podataka kroz optička vlakna brzinom 100.000.000 bps. Firewall Zaštitni zid. Kompjuter/program koji osigurava unutrašnju mrežu/kompjuter od neovlašćenog spoljašnjeg pristupa (npr. zlonamernih korisnika interneta). Prva linija obrane podataka od neovlašćenog pristupa (sledeća je enkripcija podataka).
- FTP FTP = File Transfer Protocol. Protokol pomoću koga se datoteke prenose preko Interneta.
- Gateway Ulaz/sučelje izmedu dva suprotna protokola. Korištenjem softvera i hardvera gateway omogućava vezu između dva dijela nekompatibilne mreže.
- GPS GPS = Global Positioning System. Sistem od 24 geosinhronizovana satelita pomoću čijih se radiosignala posebnim uređajem utvrđuje tačna pozicija u prostoru (geografska dužina, širina i nadmorska visina).
- Haker Osoba koja se može smatrati ekspertom u nekim oblastima računarske tehnike (programiranju, poznavanju hardvera, zaštiti računara od virusa i sl.) ali i osoba koja neovlašćeno „upada“ u tuđe računare putem interneta.
- Hoax Elektronska pošta (e-mail) koja svojim sadržajem pokušava prevariti korisnika. Najčešće se od korisnika traži da pošalje broj svoje kreditne kartice na neku e-mail adresu.
- Home Page Početna mrežna stranica (Page = web stranica). Hipertekstualni dokument na mreži.
- HTML HTML = Hyper Text Transport Protocol. Protokol na razini programa potreban za prenos informacija preko interneta.
- HTTP HTTP = Hypertext Transfer Protocol. Protokol za prenos hipertekstualnih dokumenata koji se koristi na internetu Hyperlink Na stranicama World Wide Weba bojom (ili drugačije) označeni deo teksta (ili slika). Obično se klikom miša na hyperlink otvaraju druge stranice ili omogućava automatsko „skidanje“ datoteka ili multimedijalnih datoteka.
- IEEE IEEEE = Institute of Electrical & Electronics Engineers. Međunarodna udruga koja se brine o standardima. IEEE 802.11 Standard po kojem radi wireless oprema. Verzije a, b, g označavaju brzinu prenosa i frekvencijsko područje: a = 54 Mbps/5 GHz; b = 11 Mbps/2,4 GHz; g = 54 Mbps/2,4 GHz
- IMAP IMAP = Internet Mail Access Protocol. Protokol za pristup porukama elektronske pošte. Klijentu se dozvoljava pristup i upravljanje porukama na samom serveru.
- Internet INTERconnected NETworks; sve međusobno povezane mreže na svetu (sinonim “net”). internet Spoj računara na dve ili više računarskih mreža. Intranet Privatna lokalna mreža, koja osim funkcija interneta sadrži i privatni web poslužitelj (web server) sa određenim servisima i poseban sigurnosni sistem (firewall). Koncepcija lokalnog računarskog umrežavanja temelji se na internet standardima.
- IP Addres; IP Number IP adresa. Jedinstven četverobrojčani kod dodeljen svakom računaru na internetu. Domen ima svoju IP adresu i ime.
- ISDN ISDN = Integrated Services Digital Netvork. Tehnologija za prenos podataka telefonom brzinom do 128 bps. Java Programski jezik firme Sun Microsystems namenjen Internetu. Najčešće se koriste mali Java programi, apleti (Applets), koji veb stranicama omogućuju izvođenje raznih funkcija, animacija, kalkulacija, igri itd. JavaScript Višeplatformski skriptni jezik (cross-platform, scripting language) napisan u američkoj tvrtki Sun Microsystems, Inc. Vrlo čest kao dopuna hipertekstu.
- LAN LAN = Local Area Network. Grupa računara povezanih mrežnim kablovima, obično na manjem prostoru ili unutar jedne zgrade. Link Veza, mesto na kojem se (obično klikom miša) aktivira nova web stranica.
- LOS LOS = Line Of Sight. Vizualna vidljivost između dve tačke bez obzira na udaljenost.
- MAC adresa MAC = Media Access Control Address. Definisani jedinstveni broj svake mrežne kartice. Da biste saznali MAC adresu vaše mrežne kartice otvorite u WinXP komandni prozor (Start > Run > cmd.exe) i u njemu upišite naredbu ipconfig /all. MAC adresa je vrednost pod stavkom Physical Address.
- Modem Modem = MOdulator, DEModulator. Uređaj kojim se računar preko telefonske mreže spaja na Internet.
- Netiquette Mrežni bonton. Pravila ponašanja na internetu. Newsgroup Diskusijskih grupa na USENET-u.
- Network Dva ili više umreženih računara sposobnih za deljenje izvora podataka.
- Node Priključna toačka (čvor) mreže na koju se spajaju klijenti (client node). Kod bežičnih mreža to je access point (u AP modu) na kojem se nalazi antena, po pravilu omnidirekciona.
- Omni antena; Omnidirekciona antena - Antena koja zrači kružno (360 stepeni). Emisija je u obliku tankog diska (debljina polja do 8 stepeni). Većina omnidirekcionih antena odašilje vertikalno polarizovani signal, ali postoje i antene s vodoravno polarizovanim signalom.
- P2P (Peer2Peer) Softver kojim se prenose datoteke između dva računara na internetu. Packet Paket. Informacije se preko Interneta prenose u “paketima”, delovima datoteke, svaki sa svojom odredišnom adresom. Svi paketi prolaze kroz sistem i najčeće dođu na ciljnu destinaciju. Što više paketa sistem mora obraditi, postupak se usporava i broj grešaka raste.
- Panel antena Usmerena spoljna antena, tankog, obično kvadratnog izgleda.
- PHP - Pe ha Pe (PHP: Hypertext Preprocessor) je specijalizovani skriptni jezik prvenstveno namenjen za izradu dinamičnog web sadržaja i izvodi se na strani servera.
- Parabolična antena Jako usmerena spoljna antena, tipičnog tanjirastog (punog ili rešetkastog) oblika.
- Password Lozinka ili tajna šifra, kod, pwd. Služi za siguran pristup zaključanim sistemima ili datotekama.
- PCI wireless kartica Upotrebljava se kod stonih kućnih kompjutera za bežičnu komunikaciju. Umeće se u prazan PCI slot na matičnoj ploči računara, a priključak za antenu je na zadnjoj strani računara.
- PCMCIA wireless kartica Wireles kartica predviđena za prenosne računare (notebook, laptop) i umeće se u prazan PCMCIA slot na prenosnom računaru. Mogu imati integrisanu antenu unutar kućišta kartice ili minijaturni konektor za spoljnu antenu.
- Pigtail - Komad antenskog kabla s konektorima. Koristi se za priključak antene na access point ili wireless karticu. Dužine je do 5m i proizvodi značajne gubitke zavisno od dužine, kvalitetu kabla i konektora (npr. kvalitetan kabel tipa LMR400 ima gubitak od 1dB na svakih 5m).
- Ping Signal ili kratka poruka koju jedan računar preko mreže šalje drugom računaru i proverava je li ispravno priključeno na mrežu.
- POE POE = Power Over Ethernet. Napajanje udaljenog uređaja (npr. access pointa na krovu zgrade) kroz UTP kabel. Standardni ethernet koristi dve od ukupno četiri parice koliko ih ima u UTP kabelu i time ostaju dve neiskorištene parice za napajanje. Pojačanje antene Svaka usmerena antena koncentriše elektormagnetske talase u uži snop pa njeno pojačanje u dBi pokazuje pojačanje u odnosu na referentni, točkasti izvor EM talasa (teoretski, koji stvarno ne postoji i izračunata je vrijednost). Ako se pojačanje antene izražava u dB, tada uspoređujemo antenu s dipolom koji ima pojačanje 2dBi. Polarizacija Titranje elektromagnetnog vala je u jednoj ravnini, vertikalno ili horizontalno. Dobra antena značajno prigušuje signal druge polarizacije (postoje i antene koje imaju kružnu polarizaciju).
- POP POP = Post Office Protocol koji omogućuje čuvanje i slanje e-maila s udaljenog servera prema ličnom računaru.
- Port Broj koji se pridružuje jedinstvenoj adresi izvora podataka ili IP adresi računala, a služi za označavanje mrežnog mesta pristupanja ili mrežne usluge.
- PPP PPP = Point to Point Protocol je vrsta veze koja dozvoljava računaru korištenje internet protokola. Zahtijeva modem, telefonsku liniju i račun kod internet poslužitelja. Proxy Program ili računar između klijenta i servera. Olakšava rad servera brinući se o sigurnosti sistema, ili povećavajući brzinu pristupa podacima.
- QoS QoS = Quality of Service. Kvalitet veze određuju najveći domet komunikacije unutar bežične mreže, a zavisi od: a) udaljenosti (jačina emitovanog signala opada s kvadratom udaljenosti); b) emitovanoj jačini signala AP-a te pojačanju i usmerenosti antena; c) preprekama i Fresnelovoj zoni (naročito smeta lišće) i dr. d) kvaliteta uređaja i antenskih kablova te njihovoj dužini; e) višestrukom dolasku radio talasa na mesto prijema zbog refleksije (multipath fading); f) gušenju signala zbog kiše (rain fading) ili magle, g) g) ometanju od drugih BSS-a, mikrotalasnih pećnica, emisionih antena (npr. mobilnih telefona i sl.) i dr.
- RAM = Random Access Memory. Vrsta kompjuterske memorije sa slobodnim pristupom.
- Registry Baza podataka Windows operativnih sistema. Registry Key = ključ unutar sekcije koji sadrži informacije o programima ili postavkama računara. (Oprez kod uređivanja!)
- Router Ruter. Računar ili softver koji omogućuje vezu između dve ili više mreža. Server Server ili poslužitelj omogućava pristup klijentima datotekama koje su smeštene na drugim računarima kada ih se zatraži.
- SEO - Search Engine Optimization - Proces poboljšanja vidljivosti sajta na pretraživačima i pozicioniranje za određenu ključnu reč.
- Sistem administrator Osoba odgovorna za održavanje i sigurnost kompjuterskog sistema, uključujući lokalnu mrežu (LAN) Site Web site.
- Mrežno mesto, mrežna stranica ili server koji omogućuje pristup jednoj ili više međusobno povezanih stranica.
- SLIP SLIP = Serial Line Internet Protocol. Kao i PPP, zahteva korištenje modema i telefonske linije zbog povezivanja s internetom.
- Slot - Mesto na matičnoj ploči u koje se umeće štampana pločica/uređaj radi nadogradnje ili poboljšanja performansi kompjutera.
- SMTP SMTP = Simple Mail Transport Protocol. Omogućava slanje e-maila korisnicima interneta.
- SNMP SNMP = Simple Network Management Protocol. Jednostavan protokol za upravljanje mrežom, naročito organizacijom mreže na razdelnim tačkama (hub) i čvorovima (node).
- Spam „Smeće“, e-mail poslat velikom broju ljudi, najčešće u komercijalne svrhe. Pod spamom se u poslednje vreme podrazumeva i preveliki broj linkova na sajtu, poznatije kao "Pingvin efekat".
- Spamming = slanje spama, na primer, slanje neželjenih e-mail poruka.
- SSID SSID = Service Set Identifier. Identifikacija mreže (ime u zaglavlju svakog paketa unutar jedne mreže).
- Surfing - Surfovanje. Istraživanja i pregledavanja interneta.
- TCP/IP TCP/IP = Transmission Control Protocol/Internet Protocol. Dva osnovna protokola koja čine osnovu interneta.
- Telnet- Terminalski emulacijski program koji dopušta autoriziranom korisniku pristup drugom računaru na internetu i njegovu upotrebu, kao da je taj korisnik lokalno prijavljen.
- Trojan horse - Trojanski konj. Virus koji se ne širi već je skriven u normalnom programu. Aktivira se po tačno definisanom kodu u određeno vreme.
- Upload - Prenos podataka s klijenta na server.
- USB USB = Universal Serial Bus. Eksterni bus standard koji podržava Plug-and-Play instalaciju (priključenje uređaja u radu, hot plugging). USENET Sistem diskusijskih grupa širom sveta.
- USENET je posve decentraliziran s preko 15.000 diskusijskih područja zvanih news grupe.
- USB wireless adapter Spaja se na računar u USB slot ili pomoću USB kabla tako da se sama wireless kartica, koja obično ima integrisanu antenu može postaviti na pogodan položaj.
- Virus - Neželjeni program koji uništava podatke, hardver ili softver, ili obstruira normalan rad računara. Po pravilu, internet virus se širi kompjuterskom mrežom na druge računare.
- WAN WAN = Wide Area Network. Bilo koja kompjuterska mreža koja pokriva prostor veći od jedne građevine.
- WAP WAP = Wireless Application Protocol. Omogućuje pristup i interakciju s informacijama i uslugama na internetu korištenjem GSM mobilnog aparata ili drugih bežičnih uređaja koji podržavaju WAP protokol.
- Web Dizajn = Dizajn i izrada web stranica prema Web standardu uz korišćenje nekog od programa za kodiranje i grafički dizajn.
- VRML VRML = Virtual Realty Markup Language. Programski jezik kojim se kreiraju “3D“ objekti na Internetu.
- WWW, Web WWW = World Wide Web: 1) Svi resursi raspoloživi pomoću protokola Gopher, FTP, HTTP, telnet, USENET, WAIS i dr., 2) Univerzalnost hipertekst poslužitelja (HTTP servers). To su poslužitelji koji dozvoljavaju mešanje svih medija u dokumente hipermedije. Vidi: Browser, FTP, Gopher, HTTP, Telnet, URL, WAIS WDS WDS = Wireless Distribution System. Tehnika povezivanja više pristupnih tačaka (AP-ova), npr. Point-to-Point, Point-to-Multipoint, Bridge i dr. (podrazumeva duplo manju propusnost bežične mreže).
- WEP WEP = Wired Equivalency Privacy. Protokol za zaštitu podataka enkripcijom (kodiranjem) u bežičnim mrežama.
- Wi-Fi Wi-Fi = Wireless Fidelity ili WLAN (wireless = bez žice). Popularni izraz za bežični prenos podataka.
- WLAN WLAN = Wireless Local Area Network (vidi Wi-Fi). World Wide Web WWW ili Web. Internetski multimedijalni, mrežni uslužni program koji se temelji na hipertekstu, u kojem se odabirom ključnih riječi automatski prelazi u druge, hipervezama povezane dokumente.
- Worm Crv, računarski virus programiran za širenje internetom. Program se umnožava skriven u radnoj memoriji računara, usporava rad ili izaziva pad računarskog sistema, pri čemu ne inficira druge programe i ne uništava podatke jednako.
- WPA WPA = Wi-Fi Protected Access. Protokol za zaštitu podataka enkripcijom (kodiranjem) na bežičnim mrežama. Zamena za stariji i manje siguran protokol WEP.
- Yagi antena - Usmerena spoljna antena manjeg pojačanja od parabolične. Sliči logaritamsko-periodičnoj TV anteni.
Ukoliko želite da obogatite naš web rečnik, kontaktirajte nas ili nam pošaljite u PDF ili Word formatu izmene i dopune rečnika.